Περιβαλλοντική «βόμβα» η Αθήνα. Οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα στις μεταφορές

Η αντιμετώπιση του προβλήματος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ειδικότερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αποτελεί διαχρονικό και μείζονα θέμα για κάθε κυβέρνηση.

Επιμέλεια: Βάσω Βεγιάζη 

Είναι ενδεικτικό ότι, από το 2008, παρατηρούνται υπερβάσεις των οριακών τιμών της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων.

Ανά περιόδους, το υπουργείο Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, εκπονεί μέτρα για τον περιορισµό εκποµπών από όλες τις συναφείς πηγές, συµπεριλαµβανοµένης και της κυκλοφορίας οχηµάτων, δηλαδή του τοµέα των µεταφορών.

Για παράδειγμα, τους επόμενους μήνες θα παραδοθεί στο υπουργείο το «Σχέδιο για την ποιότητα του αέρα στην ευρύτερη περιοχή Αθηνών».

Μέσω του Σχεδίου αυτού, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί ο σχεδιασµός µέτρων για τη συνολική αντιµετώπιση του προβλήµατος στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, καθώς, παρά τα µέτρα που έχουν κατά καιρούς ληφθεί, εξακολουθούν να υπάρχουν υπερβάσεις των µετρούµενων συγκεντρώσεων όζοντος, αιωρούµενων σωµατιδίων και διοξειδίου του αζώτου.

Αντίστοιχα, ο τοµέας των µεταφορών βρίσκεται στο επίκεντρο της ενεργειακής µετάβασης στις «καθαρές» µορφές ενέργειας.

Με δεδοµένο ακόµη ότι οι οδικές µεταφορές αποτελούν το 75% της κατανάλωσης ενέργειας του µεταφορικού τοµέα στην Ελλάδα, ο τελικός στόχος είναι το 14% να καλύπτεται από ΑΠΕ, µε ορίζοντα το 2030.

Ο στόχος θα επιτευχθεί στο πλαίσιο που διαµορφώνει ο συνολικός µακροχρόνιος σχεδιασµός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως έχει ανακοινωθεί, βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίµα (ΕΣΕΚ).

Πρόκειται για το πλαίσιο της εθνικής πολιτικής µέχρι το 2030, στο οποίο περιγράφονται οι εθνικοί στόχοι για την ενέργεια και το κλίµα, σε εναρµόνιση µε τους αντίστοιχους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και µε τις δεσµεύσεις που απορρέουν από τη Συµφωνία των Παρισίων για την κλιµατική αλλαγή, αλλά και τις δεσµεύσεις/στόχους που απορρέουν από το ευρωπαϊκό θεσµικό πλαίσιο για τις εκποµπές ατµοσφαιρικών ρύπων.

Η επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ στις µεταφορές σηµαίνει ότι, έως το 2030, ένα στα 10 αυτοκίνητα θα είναι ηλεκτροκινούµενα και ότι, από το 2025, ένα στα δύο αυτοκίνητα, τα οποία πωλούνται, θα κινούνται µε ηλεκτρική ενέργεια.

Επισημαίνεται ότι το ΕΣΕΚ δεν προκρίνει ένα σενάριο µε αποκλειστική έµφαση στα ηλεκτρικά οχήµατα ή τα βιοκαύσιµα αλλά, πρόκειται για µια πρόταση που οδηγεί σε µετριασµένη διείσδυση µικρών ηλεκτρικών αυτοκινήτων µε ορίζοντα το 2030, βάσει κατάλληλων κινήτρων.

Τι ισχύει σήμερα, ποια φορτηγά και οχήματα μετακινούνται

Βάσει του άρ. 50 του Ν. 4030/2011 (ΦΕΚ 249 Α/25.11.11), στο κέντρο της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, επιτρέπεται η κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων ιδιωτικής χρήσης φορτηγών και επιβατικών οχηµάτων µικτού βάρους κάτω των 4.000 kg, µόνο εφόσον η τεχνολογία κατασκευής τους πληροί εκ κατασκευής τις προδιαγραφές του Κανονισµού 715/2007 (Euro V – Euro VI) ή µεταγενέστερου.

Με το Ν. 4313/2014 (261Α΄/17.12.14), άρθρο 39 τροποποιήθηκε ο Ν. 1959/1991 και σε οποιαδήποτε διάταξη νόµου ή κανονιστική πράξη όπου αναφέρεται «κάτω των τεσσάρων χιλιάδων χιλιόγραµµων» και «άνω των τεσσάρων χιλιάδων χιλιόγραµµων», αυτά αντικαθίστανται µε τους όρους «κάτω των τρεισήµισι χιλιάδων χιλιόγραµµων» και «άνω των τρεισήµισι χιλιάδων χιλιόγραµµων».

Εποµένως, στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (όπως οριζόταν στην Κοινή Υπουργική Απόφαση Β-27660/712 – ΦΕΚ 519/Β/12.8.92), επιτρέπεται η κυκλοφορία µόνο των πετρελαιοκίνητων ΙΧ οχηµάτων µικτού βάρους κάτω των 3.500 kg, τα οποία είναι τελευταίας τεχνολογίας και πληρούν εκ κατασκευής τις προδιαγραφές Euro V – Euro VI ή µεταγενέστερης.

Επιπλέον, µε την ΚΥΑ 16229/2012 (Β΄1467) «Μέτρα περιορισµού κυκλοφορίας επιβατηγών αυτοκινήτων, φορτηγών και λεωφορείων στο µικρό και µεγάλο δακτύλιο της Αθήνας», από το Σεπτέµβριο του 2012, τέθηκε σε εφαρµογή ο «πράσινος δακτύλιος» στο κέντρο της Αθήνας και επιτρέπεται η κυκλοφορία χωρίς κανένα περιορισµό µόνο των ηλεκτρικών και υβριδικών οχηµάτων και των οχηµάτων τα οποία πληρούν εκ κατασκευής τις διατάξεις του Κανονισµού 715/2007 (Euro V – Euro VI) ή µεταγενέστερου εφόσον εκπέµπουν διοξείδιο του άνθρακα λιγότερο από 140g/km, ανεξαρτήτως του καυσίµου που χρησιµοποιούν.

Τα υπόλοιπα οχήµατα αυτής της κατηγορίας, κυκλοφορούν στο κέντρο της Αθήνας εκ περιτροπής και µε βάση το σύστηµα «µονά-ζυγά».

Επίσης, τα φορτηγά οχήµατα άνω των 2,2 τόνων και τα λεωφορεία, ηλικίας µεγαλύτερης των 22 ετών (µε βάση το έτος της πρώτης άδειας κυκλοφορίας τους στην Ελλάδα), απαγορεύεται να κυκλοφορούν στο µεγάλο και το µικρό δακτύλιο της Αθήνας, από την 1-9-2013.