Οι τοίχοι και τα παράθυρα στα βαγόνια δεν γράφονται πια τόσο συχνά, αλλά η μάχη κατά των graffiti δεν έχει τελειώσει – αυτό βλέπουν καθημερινά οι επιβάτες του Μετρό, του Ηλεκτρικού και του Τραμ, καθώς η προσπάθεια για καθαρά μέσα σταθερής τροχιάς εντατικοποιείται τους τελευταίους μήνες.
Στη ΣΤΑΣΥ αποφεύγουν να μιλούν για τον ξεπερασμένο «πόλεμο» απέναντι στα graffiti. Αντίθετα, μιλούν για το «σχέδιο καθαρής γραμμής», μια προσπάθεια που δεν στοχεύει να εξαφανίσει τη νεανική έκφραση, αλλά να αποτρέψει τον βανδαλισμό και να προστατεύσει έναν δημόσιο χώρο που ανήκει σε όλους.
Πρόκειται για μια συνεχή, μεθοδική δουλειά που εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο εκσυγχρονισμού των αστικών συγκοινωνιών.
Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, έχει θέσει ως αδιαπραγμάτευτο στόχο την αναβάθμιση των μεταφορών σε όλα τα επίπεδα- από την καθαριότητα και την ασφάλεια, μέχρι τις ψηφιακές υπηρεσίες και την εξυπηρέτηση του επιβάτη.
Η αντιμετώπιση των μουτζούρων ή κατά τη γλώσσα της νεολαίας “ ταγκιών” που ευαγγελίζονται ότι είναι graffiti δεν είναι μια αποσπασματική δράση, αλλά μέρος μιας νέας φιλοσοφίας για τις μετακινήσεις: “ ό,τι είναι δημόσιο, αξίζει να είναι φροντισμένο”.
Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά στους αριθμούς: από 376 περιστατικά βανδαλισμών το 2019, φέτος μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025 έχουν καταγραφεί 36, με μείωση σχεδόν 90%.
Παρά την πρόοδο, οι προκλήσεις παραμένουν. Το σχέδιο στηρίζεται σε συνδυασμό τεχνολογίας και ανθρώπινης παρουσίας: drones σε επτά κρίσιμα σημεία της Γραμμής 1, κάμερες με τεχνητή νοημοσύνη στα αμαξοστάσια Θησείου και Αττικής, και ενισχυμένη φύλαξη σε 24ωρη βάση.
Παράλληλα, η ΣΤΑΣΥ έχει αναδιοργανώσει το προσωπικό της για πιο γρήγορη απόκριση στα περιστατικά. Σημαντικό κομμάτι της παρέμβασης είναι το «Σχέδιο Αριάδνη», που στοχεύει σε περιοχές υψηλής παραβατικότητας. Στο Θησείο, τα περιστατικά μειώθηκαν από 92 το 2019 σε μόλις ένα φέτος. Στον Πειραιά και την Ειρήνη καταγράφεται επίσης σημαντική μείωση.
Πίσω από τους αριθμούς όμως κρύβεται κάτι βαθύτερο: μια προσπάθεια να ξανακερδηθεί το αυτονόητο. Η δημόσια εικόνα των μέσων σταθερής τροχιάς, για χρόνια «σημαδεμένη» από στρώματα χρώματος, μετατρέπεται σε αντανάκλαση μιας πόλης που θέλει να προχωρήσει.
Για τους επιβάτες, η αλλαγή γίνεται αντιληπτή στην καθημερινή εμπειρία. Στην Ομόνοια, μια γυναίκα σχολιάζει «Το μετρό δείχνει πιο φροντισμένο. Έχουν ακόμα δουλειά, αλλά κάτι κινείται». Ένας υπάλληλος καθαριότητας προσθέτει: «Δεν καθαρίζουμε πλέον κάθε μέρα χρώματα, αλλά διατηρούμε το αποτέλεσμα».
Το Μετρό, ο Ηλεκτρικός, το Τραμ, άλλωστε, δεν είναι απλώς μέσα μετακίνησης. Είναι καθρέφτης μιας πόλης που αναζητά ξανά την τάξη και την αισθητική της. Η “ καθαρή γραμμή” δεν είναι σύνθημα, αλλά στάση – μία πρωτοβουλία αστικής φροντίδας που εξελίσσεται μέρα με τη μέρα.
Και όπως σημειώνουν οι αρμόδιοι, η πρόοδος μπορεί να είναι ορατή, η διαδρομή όμως συνεχίζεται.
