Νέους πόρους, ύψους άνω των 8 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε μισό Ταμείο Ανάκαμψης, εξασφάλισε η Ελλάδα με την ενεργοποίηση τριών ευρωπαϊκών ταμείων.
Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων, από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν κατά την επόμενη επταετία (2026 – 2032) -μεταξύ άλλων- πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, την προστασία του περιβάλλοντος, την επιτάχυνση της ανάπτυξης και την ενίσχυση των φτωχών νοικοκυριών.
Ο σχεδιασμός για τα νέα ταμεία και τις δράσεις που εντάσσονται σε αυτά εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ ακολούθησε αναλυτική παρουσίαση σε σχετική συνέντευξη Τύπου.
Οι νέες δράσεις που θα προκηρυχθούν αφορούν μεταξύ άλλων 1,5 εκατ. ευάλωτα νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα ενώ υπάρχουν και πρωτοβουλίες (όπως π.χ. για τη μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ με την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών) από τις οποίες τα οφέλη αφορούν το σύνολο του πληθυσμού. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η κατανομή των δράσεων ανά υπουργείο προκειμένου οι διαδικασίες ωρίμανσης των έργων να προχωρήσουν με γοργό ρυθμό.
Τα 3 Ταμεία µε µία ματιά
Οι κυριότερες δράσεις που εντάσσονται στα τρία Ταμεία είναι:
- Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, συνολικού προϋπολογισμού 4,7 δισ. ευρώ:
– Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και αντλίες θερμότητας, με νέο μοντέλο υλοποίησης των επενδύσεων.
– Πρωτοβουλίες για το στεγαστικό, με δημιουργία κοινωνικών κατοικιών και ανακαίνιση φοιτητικών εστιών.
– Εκσυγχρονισμός Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (αναβάθμιση του μετρό της Αθήνας, καινούργια ηλεκτρικά λεωφορεία).
– Άμεση εισοδηματική στήριξη σε ευάλωτα και φτωχά νοικοκυριά (επίδομα θέρμανσης, επιδότηση ενοικίου).
- Ταμείο εκσυγχρονισμού, συνολικού προϋπολογισμού 1,6 δισ. ευρώ:
– Εκσυγχρονισμός ναυτιλίας (ακτοπλοΐα, τουριστικά πλοία και ferry boats).
– Αναβάθμιση ενεργειακών δικτύων (άρση κορεσμού για εγκατάσταση νέων ΑΠΕ).
– Εξηλεκτρισμός & βελτίωση ανταγωνιστικότητας ενεργοβόρων επιχειρήσεων, µε έμφαση στη βιομηχανία.
- Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων συνολικού προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ:
– Ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών (Δωδεκάνησα, ΒΑ Αιγαίο, Κυκλάδες) για περιορισμό των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές και μείωση των ρύπων.
– Συστήματα ΑΠΕ για τη μείωση του ενεργειακού κόστους (φωτοβολταϊκά σε ενεργοβόρες καταναλώσεις όπως οι αφαλατώσεις, υπεράκτια αιολικά πάρκα, μπαταρίες).
– Φράγματα για διαχείριση υδάτων και υποδομές φόρτισης οχημάτων και πλοίων.
Εκσυγχρονισμός στόλου και λιμενικών υποδομών
Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας δήλωσε: «Ο εκσυγχρονισμός του ακτοπλοϊκού μας στόλου και των λιμενικών μας υποδομών αποτελεί εθνική προτεραιότητα, με επίκεντρο την πράσινη μετάβαση και την ενίσχυση της ασφάλειας και της ποιότητας των θαλάσσιων μεταφορών. Με 300 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, προχωράμε στη ναυπήγηση νέων πράσινων ακτοπλοϊκών πλοίων και ηλεκτρικών ferry boats, καθώς και στην ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων πλοίων, όλων των τύπων, που επρόκειτο να γίνει στα ελληνικά ναυπηγεία.
Παράλληλα, θα δρομολογήσουμε την πράσινη αναβάθμιση των επαγγελματικών τουριστικών σκαφών, των ημερόπλοιων και των σκαφών αναψυχής, ενισχύοντας τον θαλάσσιο τουρισμό σε όλη τη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζουμε επενδύσεις σε υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και γενικότερα πράσινων υποδομών στους λιμένες μας.
Επιπλέον, με 28 εκατ. ευρώ, προχωρούμε στην ουσιαστική αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων του υπουργείου, των Σχολών του Λιμενικού και των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού.
Τέλος, τόσο από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, όσο και από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, θα χρηματοδοτηθούν δεκάδες δράσεις που αφορούν την νησιωτική οικονομία και κοινωνία, με στόχο την κοινωνική συνοχή της χώρας, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής που έχουμε χαράξει».
«Προτάσεις με κοινωνικό αποτύπωμα»
Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε: «Καταθέτουμε προτάσεις με πραγματικό κοινωνικό αποτύπωμα για τους συμπολίτες μας που κινούνται με Μέσα Μεταφοράς. Με πόρους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, ολοκληρώνουμε την πλήρη ανανέωση του στόλου λεωφορείων με ηλεκτρικά οχήματα, την ενίσχυση της προσβασιμότητας σε μετρό σε όλες τις γραμμές της Αθήνας, αλλά και την έμπρακτη στήριξη των ΑΜΕΑ.
Προχωράμε επίσης στην ανακαίνιση 38 σιδηροδρομικών σταθμών στο βασικό δίκτυο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, ώστε να αποκτήσει ο σιδηρόδρομος υποδομές αντάξιες του ρόλου του. Ο στόχος μας είναι να μειώσουμε τα ρυπογόνα οχήματα στις πόλεις μας ώστε οι επόμενες γενιές να αναπνέουν περισσότερο καθαρό αέρα, αλλά και να κρατήσουμε χαμηλά το κόστος μετακινήσεων βελτιώνοντας την ποιότητα και τη συχνότητα των δρομολογίων».
Αναλυτικά, οι δράσεις ανά υπουργείο περιλαμβάνουν τα εξής:
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
- Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και αντικατάσταση ενεργειακού εξοπλισμού ευάλωτων (αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες) ενεργειακά ευάλωτων με αλλαγή του μοντέλου υλοποίησης που θα περιλαμβάνει αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα.
- Δημιουργία Μητρώου Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης (κάρτα Δικαιούχου) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και δωρεάν έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων.
- Επίδομα θέρμανσης για ευάλωτα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα.
Ταμείο Εκσυγχρονισμού:
- Ανάπτυξη Μονάδων Παραγωγής Εναλλακτικών Καυσίμων.
- Αναβάθμιση και ψηφιοποίηση δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
– Ενίσχυση υποσταθμών δικτύου σε κορεσμένες περιοχές για εγκατάσταση νέων ΑΠΕ.
– Εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας.
– Ψηφιακή παρακολούθηση και διαχείριση δικτύου χαμηλής τάσης.
- Ενεργειακό Πρόγραμμα Ανακατασκευής & Αναβάθμισης Αθλητικών Εγκαταστάσεων.
Παρεμβάσεις σε: Καυτανζόγλειο, ΟΑΚΑ, ΕΑΚ Θεσσαλονίκης, Χανίων, Λάρισας, Κολυμβητήριο Σερρών, Πανθεσσαλικό.
- Ενεργειακή Αναβάθμιση Ειδικών Σχολείων.
Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων:
- Διασύνδεση Δωδεκανήσων (Κως, Ρόδος, Κάρπαθος).
- Διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρών νησιών σε Κυκλάδες, ΒΑ Αιγαίο, Δωδεκάνησα (Σίφνο, Κύθνο, Δονούσα, Αμοργό, Πάτμο, Λειψούς, Ανάφη, Σύμη, Αρκιούς, Αγαθονήσι, Ικαρία).
- Διασύνδεση νησιών ΒΑ Αιγαίου.
- Εγκατάσταση Συστημάτων Φωτοβολταϊκών µε μπαταρία για αυτοκατανάλωση σε Δήμους, νοικοκυριά, αγρότες, επιχειρήσεις, μικρές/μεγάλες αφαλατώσεις.
- Εγκατάσταση μεγάλων µπαταριών σε νησιά µε σκοπό την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των ηλεκτρικών συστημάτων τους ακόμα και σε περίπτωση διακοπής τροφοδοσίας τους από την ηπειρωτική χώρα.
- Ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
- Δημιουργία υποδομών cold ironing σε νησιωτικά λιμάνια και τροφοδοσία πλοίων µε ηλεκτρική ενέργεια.
- Ανάπτυξη «εμπορικών» έργων ΑΠΕ µε σκοπό την παροχή φθηνότερης πράσινης ενέργειας στους νησιωτικούς Δήμους.
- Ανάπτυξη Υβριδικών Σταθμών ΑΠΕ µε μεγάλη αποθήκευση σε µη- διασυνδεδεμένα νησιά (για να υποκαθιστούν τις ρυπογόνες ντιζελογεννήτριες που λειτουργούν σήμερα).
Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
- Νέοι συρμοί μετρό στις γραμμές 2 και 3, και ανάταξη συρμών γραμμής 1.
- 210 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία σε Αττική και Θεσσαλονίκη, προσβάσιμα σε άτομα µε αναπηρία & υπηρεσία on demand μεταφοράς ευάλωτων.
- Ανανέωση στόλου φορτηγών, city logistics & υποδομές φόρτισης, ηλεκτρικά προσβάσιµα ταξί.
- Ποδηλατοδρόμοι, πεζοδρόμια, υποδομές µικρο-κινητικότητας & ηλεκτρονικό σύστημα χαρτογράφησης για εμποδιζόμενα άτομα σε σταθμούς ΜΜΜ.
- Αναβάθμιση και βελτίωση προσβασιμότητας σιδηροδρομικών σταθμών.
- Χρηματοδοτική μίσθωση (social leasing) ηλεκτρικών οχημάτων για μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά & υποδομές φόρτισης.
Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων:
- Δημιουργία φραγμάτων πολλαπλού σκοπού σε νησιά.
- Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε νησιά.
Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευµάτων και Αθλητισµού
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
- Ενεργειακά Βιώσιμες Φοιτητικές Εστίες για Ευάλωτους Νέους. Αφορά τις Φοιτητικές Εστίες: Ζωγράφου, Πατησίων, Α’-Γ’-Δ’ Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’-Β’-Γ’-Δ’ Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, ΑΣΠΑΙΤΕ, Καλαμαριάς.
- Κάλυψη αναγκών μεταφοράς µμαθητών µε αναπηρία που φοιτούν σε Ειδικά Σχολεία της χώρας.
Υπουργείο Ανάπτυξης
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
- Ενεργειακή αναβάθμιση πολύ μικρών επιχειρήσεων (κτίρια, ενεργειακός εξοπλισμός) και απόκτηση (μίσθωση/αγορά) επαγγελματικών ηλεκτρικών οχημάτων και υποδομών φόρτισης.
- Χρήση Εμπορικών Επιμελητηρίων ως one stop shop για ενημέρωση πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Ταμείο Εκσυγχρονισμού:
Εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία με επενδύσεις εκσυγχρονισμού της βιομηχανίας και της μεταποίησης (έργα STEP SEAL award). Εξηλεκτρισμός της βαριάς βιομηχανίας.
Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο:
- Ανακαίνιση κλειστών ιδιωτικών ακινήτων µε υποχρέωση για μακροχρόνια μίσθωση σε ευάλωτα νοικοκυριά και ευάλωτους φοιτητές.
- Πιλοτική κατασκευή νέων και ανακαίνιση υφιστάμενων ακινήτων Δημοσίου/Δήμων σε περιοχές που υφίστανται στεγαστική πίεση µε προορισμό την Κοινωνική Κατοικία.
- Επιδότηση ηλεκτρικών αµαξιδίων, mobility scooters και hand bikes για άτομα µε αναπηρία.
- Επιδότηση ενοικίου σε δημόσιους λειτουργούς που εργάζονται εκτός έδρας (ιδίως σε νησιά ορεινές/μειονεκτικές περιοχές ή/και αυτούς που διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις) – Επιδότηση ενοικίου σε ευάλωτα νοικοκυριά.
- Χρήση Κέντρων Κοινότητας ως one stop shop για ενημέρωση πολιτών για προγράμματα ενεργειακής φτώχειας και βιώσιμων μεταφορών.
Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Ταμείο Εκσυγχρονισμού:
- Εκσυγχρονισμός στόλου ακτοπλοΐας, ferry boats και τουριστικών ημερόπλοιων (Μετασκευή πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία). Ενεργειακή αναβάθμιση πλοίων και ηλεκτρικά ferry boats σε κοντινές πορθμειακές γραμμές.
- Αναβάθμιση 7 Κτιριακών Συγκροτημάτων του Υπουργείου Ναυτιλίας.
