Η άνοδος και η πτώση της ακτοπλοΐας την περίοδο 2008 – 2014
Σημαντική υποχώρηση κατέγραψε την περίοδο 2008 – 14 η αγορά της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας, όπως προκύπτει από τη σχετική κλαδική μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της ICAP Group, όπου εξετάζονται οι γραμμές της ακτοπλοΐας του εσωτερικού, η γραμμή σύνδεσης Ελλάδας – Ιταλίας, καθώς επίσης και οι πορθμειακές γραμμές.
Όπως σημειώνεται στη μελέτη, την τελευταία επταετία το μέγεθος της αγοράς μειώθηκε κατά 32%, καθώς την περίοδο 2008-2014 το μεταφορικό έργο του κλάδου κατέγραψε απώλειες 7,8 εκατ. επιβατών και 2,9 εκατ. οχημάτων.
Στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας, σύμφωνα με τη μελέτη, κυριαρχούν μεγάλες επιχειρήσεις υψηλής κεφαλαιοποίησης, οι οποίες και ανήκουν σε ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους. Από πλευράς ιδιοκτησιακού καθεστώτος, οι εταιρίες του κλάδου διακρίνονται στις μεγάλες επιχειρήσεις, στις εταιρίες πολυμετοχικής βάσης και στις ολιγομετοχικές εταιρίες.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Ναυτιλίας, εκτιμάται ότι ο συνολικός εν ενεργεία στόλος της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας ανέρχεται σήμερα σε περίπου 230 πλοία διαφόρων τύπων και χωρητικότητας.
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Seniοr Consultant της ICAP Group, ο οποίος είχε την επιμέλεια της εν λόγω μελέτης, περισσότεροι από 35 εκατ. επιβάτες και 10 εκατ. οχήματα διακινήθηκαν το 2014, με όλα τα πλοία της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας σε εσωτερικό και εξωτερικό, καθώς επίσης και σε πορθμειακές γραμμές.
Ωστόσο, τα μεγέθη της κίνησης έχουν συρρικνωθεί την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, το 2014 σε σχέση με το 2007, η επιβατική κίνηση στις ακτοπλοϊκές γραμμές εσωτερικού εμφανίζει μείωση 22,5%, στη γραμμή Ελλάδας – Ιταλίας μείωση σχεδόν 34% και στις πορθμειακές γραμμές μείωση της τάξης του 15%.
Η κ. Σταματίνα Παντελαίου, Διευθύντρια Οικονομικών Μελετών, επισημαίνει σχετικά με τις εξελίξεις της συγκεκριμένης αγοράς: «Το συνολικό μέγεθος αγοράς (σε αξία) της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας μειώθηκε κατά 32% το 2015 σε σχέση με το 2008.
Ειδικότερα, το 2015 σε σχέση με το 2014, ελαφρά αύξηση της τάξης του 1% εκτιμάται ότι παρουσίασε η αγορά των πορθμειακών γραμμών, ενώ λίγο μεγαλύτερη ήταν η αύξηση της αγοράς των γραμμών εσωτερικού (περίπου 2%). Αντίθετα, μείωση κατά 5% περίπου εκτιμάται ότι εμφάνισε η αγορά των γραμμών Ελλάδας – Ιταλίας την ίδια περίοδο.
Σχετικά με το μερίδιο της ακτοπλοΐας εσωτερικού στο σύνολο της αξίας της αγοράς, αυτό διαμορφώθηκε σε 59,4% το 2015, ενώ το μερίδιο των γραμμών της Αδριατικής σε 27,7%. Το υπόλοιπο 12,9% αντιστοιχεί στην αγορά των πορθμειακών γραμμών».
Σύμφωνα με τη μελέτη, το γεγονός ότι στον κλάδο δραστηριοποιούνται ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι σε συνδυασμό με τη σημαντική βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών τα τελευταία κυρίως χρόνια, αποτελούν δυνατά σημεία για τον κλάδο, σε αντίθεση με την έντονη εποχικότητα στην επιβατική κίνηση αλλά και τις ελλείψεις στις λιμενικές υποδομές, τα οποία συνιστούν αδύνατα σημεία.
Η μείωση του κόστους των καυσίμων, η αύξηση των κρατικών επιδοτήσεων αλλά και η επέκταση σε αγορές του εξωτερικού, αποτελούν ευκαιρίες για τον κλάδο, ενώ ως απειλές μπορούν να εκληφθούν η συνεχιζόμενη οικονομική ύφεση, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά αλλά και η ανάπτυξη των αερομεταφορών.
Στο πλαίσιο της μελέτης πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη χρηματοοικονομική ανάλυση των ισολογισμών 20 ακτοπλοϊκών εταιριών βάσει 18 επιλεγμένων αριθμοδεικτών. Επίσης, συνετάχθη ομαδοποιημένος ισολογισμός βάσει αντιπροσωπευτικού δείγματος εταιρειών.
Με βάση τον ομαδοποιημένο ισολογισμό 16 ακτοπλοϊκών εταιριών, προκύπτει μείωση για το σύνολο του ενεργητικού τους κατά 2,4% το 2014/13, ενώ μείωση προκύπτει και για τα συνολικά ίδια κεφάλαια την ίδια περίοδο (5,7%).
Οι συνολικές πωλήσεις των εταιριών διευρύνθηκαν κατά 2,7%, ενώ πολύ εντονότερη ήταν η αύξηση για τα μικτά κέρδη (30%). Όσον αφορά το τελικό καθαρό αποτέλεσμα, αυτό παρέμεινε μεν ζημιογόνο, ωστόσο οι ζημίες συρρικνώθηκαν (κατά 66,1%) το 2014.
Τα κέρδη EBITDA ανέκτησαν το θετικό πρόσημο το ίδιο έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις τέσσερις (4) από τις 16 εταιρίες ήταν κερδοφόρες το 2014.
