Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει τη συμφωνία στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ), ως ουσιαστικό βήμα προς την επίτευξη μηδενικών καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την παγκόσμια ναυτιλία έως το 2050.
Πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σηματοδοτώντας μια σημαντική πρόοδο στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ναυτιλιακής βιομηχανίας σε παγκόσμια κλίμακα.
Αν και η σημερινή συμφωνία δεν διασφαλίζει ακόμη την πλήρη συμβολή του τομέα στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, αποτελεί ισχυρή βάση για την έναρξη της απαιτούμενης ενεργειακής μετάβασης της ναυτιλίας.
Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στη διασφάλιση της συμφωνίας και θα συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στην προετοιμασία της έγκρισής της τον Οκτώβριο του 2025 και της εφαρμογής της το 2027.
Σύμφωνα με τη στρατηγική του ΔΝΟ για το 2023, η συμφωνία περιλαμβάνει ένα νέο μέτρο, το οποίο καθορίζει ένα παγκόσμιο πρότυπο για τη σταδιακή μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου των καυσίμων πλοίων.
Θα ρυθμίσει πόσο «καθαρή» θα πρέπει να είναι η ενέργεια που χρησιμοποιείται από ένα πλοίο, με βάση τις επιπτώσεις του στο κλίμα. Το μέτρο εφαρμόζεται στον πλήρη κύκλο ζωής των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των καυσίμων πλοίων. Χρησιμοποιεί τυποποιημένα κριτήρια και κοινό σύστημα πιστοποίησης για τα καύσιμα που διευκολύνει ισότιμους όρους ανταγωνισμού, ανεξάρτητα από τον τόπο παραγωγής, μεταφοράς ή χρήσης ενός καυσίμου.
Ως εκ τούτου, θα αποτρέψει τη μετατόπιση των εκπομπών σε άλλους τομείς και θα ενθαρρύνει βιώσιμες επενδύσεις που θα μειώσουν τις εκπομπές καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ΕΕ προσβλέπει στην ενίσχυση των μέτρων με την πάροδο του χρόνου για την πλήρη υλοποίηση των δεσμεύσεων για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές που αναλήφθηκαν στη στρατηγική του ΔΝΟ για το 2023.
Το νέο μέτρο εισάγει επίσης έναν πρώτο παγκόσμιο μηχανισμό τιμολόγησης των εκπομπών, ο οποίος, μαζί με τα οικονομικά κίνητρα, θα ενθαρρύνει τις ναυτιλιακές εταιρείες να χρησιμοποιούν τα καθαρότερα καύσιμα και τεχνολογίες από νωρίς. Για παράδειγμα, οι εταιρείες θα λάβουν κίνητρα για επενδύσεις σε καύσιμα πλοίων μηδενικών και σχεδόν μηδενικών εκπομπών, όπως η ανανεώσιμη μεθανόλη και η αμμωνία. Με την τόνωση των επενδύσεων σε αυτά τα καθαρότερα καύσιμα, το μέτρο θα συμβάλει στη μείωση του αποτυπώματος αερίων του θερμοκηπίου της ναυτιλιακής βιομηχανίας.
Ο μηχανισμός τιμολόγησης θα εφαρμόζεται σε ένα μερίδιο των εκπομπών της διεθνούς ναυτιλίας από το 2028, με αρχική τιμή 100 USD ανά τόνο CO2. Αυτό θα αποφέρει σημαντικά έσοδα, τα οποία εκτιμώνται σε 11-13 δισ. δολ. ΗΠΑ ετησίως, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της ανάπτυξης και της χρήσης αυτών των καυσίμων μηδενικών και σχεδόν μηδενικών εκπομπών.
Τα έσοδα που θα προκύψουν από το μέτρο θα διατεθούν επίσης για τη στήριξη μιας δίκαιης και δίκαιης μετάβασης, διασφαλίζοντας ότι καμία χώρα δεν θα μείνει στο περιθώριο. Αυτά θα μοιραστούν δίκαια, με ιδιαίτερη προσοχή στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και στα μικρά αναπτυσσόμενα νησιωτικά κράτη.
Τα επόμενα βήματα
Η συμφωνία θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό τον Οκτώβριο του 2025. Καθώς ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία, είναι καιρός όλες οι χώρες να αρχίσουν να εργάζονται για την εφαρμογή του πλαισίου. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης το νέο παγκόσμιο μέτρο για να διαπιστώσει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά με τους ισχύοντες κανονισμούς της ΕΕ για τη ναυτιλία, διατηρώντας παράλληλα την περιβαλλοντική ακεραιότητα, αποφεύγοντας παράλληλα τη σημαντική διπλή επιβάρυνση.
Το ιστορικό
Η στρατηγική του ΔΝΟ για το 2023 καθορίζει έναν σαφή χάρτη πορείας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την παγκόσμια ναυτιλία, με στόχους για τη μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 20% (μείωση κατά 30%) έως το 2030, τουλάχιστον κατά 70% (μείωση κατά 80%) έως το 2040, και οι δύο σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2008· και την επίτευξη μηδενικών καθαρών εκπομπών έως το 2050 ή γύρω στο 2050.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί σημαντικό βήμα προς την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής και καταδεικνύει τη δέσμευση της διεθνούς ναυτιλιακής κοινότητας για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξής της.
