Όλο και πιο κοντά η πλήρης απελευθέρωση της ευρωπαϊκής σιδηροδρομικής αγοράς

Η 31η Οκτωβρίου 2020 ήταν η καταληκτική ημερομηνία, που είχαν τα κράτη – μέλη της ΕΕ, για να ενσωματώσουν στην εθνική νομοθεσία τον τεχνικό πυλώνα της 4ης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους.

Επιμέλεια: Βάσω Βεγιάζη

Ο εν λόγω τεχνικός πυλώνας παρέχει στον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA) την εξουσία που απαιτείται για να καταστεί ο μοναδικός οργανισμός πιστοποίησης της Ευρώπης για τα σιδηροδρομικά οχήματα και τους φορείς εκμετάλλευσης σιδηροδρομικής κυκλοφορίας.

Σε δηλώσεις της η Ευρωπαία Επίτροπος, αρμόδια για θέματα μεταφορών και κινητικότητας, Adina Vălean, τόνισε: «Η μέρα αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική ημέρα για τον ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό τομέα – την προθεσμία μεταφοράς για τις οδηγίες για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων και τη διαλειτουργικότητα.

Η πλήρης εφαρμογή της 4ης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους σε ολόκληρη την ΕΕ είναι το “κλειδί” για την ενίσχυση των σιδηροδρομικών μεταφορών.

Ως εκ τούτου, βασίζομαι στα κράτη-μέλη που δεν την έχουν μεταφέρει ακόμη εξολοκλήρου να εκπληρώσουν αυτήν την υποχρέωση πολύ σύντομα.

Η εφαρμογή του τεχνικού πυλώνα θα απλοποιήσει σημαντικά τις διαδικασίες και θα μειώσει το κόστος για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που λειτουργούν σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Κάνουμε τον σιδηρόδρομο πιο αποτελεσματικό, ασφαλή, προσιτό και, επομένως, πιο ανταγωνιστικό έναντι άλλων τρόπων μεταφοράς. Αυτό είναι ένα μεγάλο βήμα στον δρόμο μας για την απανθρακοποίηση της Ευρώπης και για να καταστήσουμε τους σιδηροδρόμους πιο ελκυστικούς πριν από το 2021 – το Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων».

Από την πλευρά του, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του ERA, Δρ. Josef Doppelbauer, δήλωσε: «Αφού ξεκινήσαμε τον νέο μας ρόλο της ευρωπαϊκής αρχής με αρχικά 8 κράτη-μέλη τον Ιούνιο του 2019, φτάνουμε στη γραμμή του τερματισμού αύριο (σ.σ. Σάββατο).

Έχουμε ήδη λάβει περισσότερες από 1.000 αποφάσεις και δώσαμε άδεια κυκλοφορίας σε πάνω από 10.000 οχήματα.

Με την επέκταση των αρμοδιοτήτων μας σε ολόκληρη την ΕΕ, φτάνουμε σε ένα ακόμη ορόσημο στο δρόμο προς τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Σιδηροδρόμων, βοηθώντας τους σιδηροδρόμους να γίνουν ο τρόπος μεταφοράς του 21ου αιώνα».

Στο πλαίσιο του νέου του ρόλου, ο ERA θα αναλάβει την ευθύνη για την άδεια κυκλοφορίας οχημάτων, την πιστοποίηση ασφάλειας και την έγκριση παρατρόχιας υποδομής του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης σιδηροδρομικής κυκλοφορίας (ERTMS) σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Αυτή αποτελεί μια σημαντική αλλαγή για το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα. Κατά το παρελθόν, οι φορείς εκμετάλλευσης αμαξοστοιχιών, οι κατασκευαστές ή οποιοσδήποτε σχεδίαζε να λειτουργήσει ή να πουλήσει σε πελάτες σε περισσότερα από ένα κράτη-μέλη, έπρεπε να υποβάλει αίτηση για άδειες οχήματος και πιστοποιητικά ασφαλείας ξεχωριστά σε κάθε ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος.

Από τις 31 Οκτωβρίου και μετά, μόνο μία αίτηση πρέπει να κατατεθεί μέσω του εργαλείου IT One-Stop Shop (OSS) του ERA.

Η νέα, απλοποιημένη διαδικασία στοχεύει στη μείωση του κόστους και του διοικητικού φόρτου για τη σιδηροδρομική βιομηχανία, θα καταστήσει το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα πιο διαφανές, πιο αποτελεσματικό και επομένως πιο ανταγωνιστικό έναντι άλλων τρόπων μεταφοράς.

Οι εναρμονισμένες διαδικασίες συμβάλλουν σε υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας, διαλειτουργικότητας και αξιοπιστίας στο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο..

Επίσης, ο ERA έχει γίνει το μοναδικό σημείο εισόδου για την έγκριση της παρατρόχιας υποδομής ERTMS.

Να σημειωθεί ότι, με τη μεταφορά της 4ης σιδηροδρομικής δέσμης στις 31 Οκτωβρίου θα εφαρμοστούν νέες εναρμονισμένες διαδικασίες σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρόμου.

Το 4ο σιδηροδρομικό πακέτο αποτελεί ένα σύνολο νομοθετικών κειμένων που αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς σιδηροδρομικών υπηρεσιών (Single European Railway Area).

Βάζει τέλος στις αποκλίνουσες τεχνικές, επιχειρησιακές και νομικές απαιτήσεις σε επίπεδο κρατών-μελών που παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα των διεθνών σιδηροδρομικών επιχειρήσεων.

Το πακέτο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2016 και αποτελείται από δύο πυλώνες:

-Ο λεγόμενος πυλώνας της αγοράς στοχεύει στην αύξηση του ανταγωνισμού, βελτιώνοντας έτσι τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και την ποιότητα των σιδηροδρομικών υπηρεσιών.

-Οι νέες εναρμονισμένες διαδικασίες που αφορούν τον ERA προέρχονται από τον τεχνικό πυλώνα της δέσμης, που στοχεύει στη μείωση του κόστους και του διοικητικού φόρτου για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που λειτουργούν σε ολόκληρη την ΕΕ.

Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, η τελική προθεσμία μεταφοράς παρατάθηκε, δίνοντας στα κράτη-μέλη την προθεσμία έως τις 31 Οκτωβρίου 2020 να ολοκληρώσουν τη διαδικασία.

Ως ένας από τους πιο βιώσιμους και ασφαλέστερους τρόπους μεταφοράς, ο σιδηρόδρομος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο μελλοντικό σύστημα κινητικότητας της Ευρώπης και είναι το “κλειδί” για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Ως εκ τούτου, η Κομισιόν πρότεινε να ανακηρυχθεί το 2021 «Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων».