Το καλοκαίρι του 2023, 155 ακτοπλοϊκά πλοία, 33 εταιρειών, εξυπηρέτησαν 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα, είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους, όπως αναφέρει η XRTC στην τελευταία έρευνα της για την ακτοπλοΐα, με τίτλο “Το πράσινο ταξίδι άρχισε”.
Αντίστοιχα, σχετικά με την επιβατική κίνηση και τη κίνηση αυτοκινήτων και φορτηγών, τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ), επιβεβαιώνουν τη συνεχιζόμενη αύξηση των τελευταίων ετών.
Όσον αφορά τους επιβάτες, η αύξηση στις κύριες γραμμές εσωτερικού έφτασε το 7% το 2023, με 18,78 εκατ. επιβάτες, ενώ όσον αφορά τα οχήματα, στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά), στο 4%.
Σύμφωνα με την XRTC, η πολύπλοκη σύνδεση της νησιωτικής χώρας δεν εξυπηρετεί μόνο τον ενδογενή και εξωγενή τουρισμό, αλλά παράλληλα, διασφαλίζει τις εμπορικές δραστηριότητες των νησιωτικών παραγωγών σε αγαθά και τις εξαγωγές αυτών.
Τα μερίδια αγοράς
Σχετικά με την «ακτινογραφία» της αγοράς και σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις 20 εταιρείες ελέγχουν το 37% των πλοίων, το 28% της χωρητικότητας επιβατών και το 41% των οχημάτων (στοιχεία Shippax).
Στην ελληνική αγορά, η μεγαλύτερη εταιρία που είναι η Attica Group ελέγχει το 27% των πλοίων, το 37% χωρητικότητας επιβατών και 51% χωρητικότητας οχημάτων, ενώ το σύνολο των τριών μεγάλων εταιριών (Attica, Minoan, Seajet) ελέγχουν το 49%, το 63% και το 71% αντίστοιχα (στοιχεία XRTC).
Στην ολιγοπωλιακή αυτή αγορά, όπως αναφέρεται στην έκθεση, είναι πολύ λογικό να δημιουργούνται και ολιγοπωλιακές τάσεις στη «χειραγώγηση» των τιμών, εάν και εφόσον δεν υπάρχει αυστηρή επιτήρηση του ρυθμιστή της αγοράς.
Σε αυτό το σημείο, η XRTC επισημαίνει τις διακυμάνσεις που παρατηρούνται ακόμα και σε ανταγωνιστικές γραμμές, όταν τις ημέρες που υπάρχουν δύο εταιρίες, οι τιμές των ναύλων είναι χαμηλότερες από άλλες ημέρες που στην ίδια γραμμή εξυπηρετείται από μία εταιρία.
Στο κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο λειτουργεί η ελληνική ακτοπλοΐα, όπως αναφέρει η XRTC, επιβάλλεται η παρακολούθηση των τιμών των ναύλων, χρησιμοποιώντας εργαλεία ψηφιοποίησης που θα λαμβάνουν υπόψιν τους πολλαπλούς παραμέτρους που επηρεάζουν το ύψος του ναύλου.
Κατά αυτόν τον τρόπο θα αμβλυνθούν οι αντιδράσεις των χρηστών και θα μπορούν να προβλεφθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα οικονομικά αποτελέσματα των εκμεταλλεύσεων των γραμμών.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τους ακτοπλόους, των ΣΕΕΝ, τα αυξημένα μισθολογικά κόστη, οι ανατιμήσεις στις τιμές των ανταλλακτικών πλοίων και των ναυτιλιακών καυσίμων, αλλά και η αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων δανεισμού των ακτοπλοϊκών εταιρειών, καθιστούν αδύνατη οποιαδήποτε οριζόντια μείωση της τιμής των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων
Ο ΣΕΕΝ επισημαίνει επίσης ότι, με βάση τα στοιχεία του Απριλίου 2024, οι τιμές των ακτοπλοϊκών καυσίμων για τους τύπους HSFO και VLSFO που χρησιμοποιούν τα συμβατικά πλοία αυξήθηκαν κατά 9%, το κόστος των ανταλλακτικών κατά 14% και κατά 24% από το 2021 οι αμοιβές των πληρωμάτων, βάσει και των σχετικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας που υπογράφτηκαν.
Τέλος, σχετικά με τις προκλήσεις του κλάδου, σε αυτές εντάσσονται η εξεύρεση προσωπικού, μέσω δράσεων ενίσχυσης της ναυτικής εκπαίδευσης / επαγγέλματος, η ανανέωση του στόλου, μέσω δράσεων, τόσο του υπουργείου Ναυτιλίας, όσο και των ακτοπλοϊκών εταιρειών, αλλά και η αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών.
